Ghé thăm chùa Bổ Đà, bạn sẽ cảm nhận rõ nhất không khí Phật, sống trong cảm giác an yên, tĩnh tại, như được giải thoát khỏi mọi muộn phiền, sầu não. Ngôi chùa này cũng được biết đến như một trong những danh lam cổ tự đẹp nhất của vùng Kinh Bắc xưa.

Đôi nét về chùa Bổ Đà

Cách trung tâm thành phố Bắc Giang 15km, chùa Bổ Đà nằm trên ngọn núi Phượng Hoàng ở bên bờ Bắc con sông Cầu, thuộc địa phận của thôn Thượng Lát, xã Tiên Sơn, huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Ngôi cổ tự này được xây dựng từ thế kỉ thứ XI dưới thời nhà Lý, đến thời nhà Lê thì được trùng tu lại. Chùa đã được công nhận là Di tích cấp quốc gia từ năm 1992 và đến năm 2016 thì chùa Bổ Đà đã được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt. 

Tên gọi Bổ Đà là viết tắt của Bổ Đà Lạc Gia có nghĩa là ngọn núi nơi Bồ Tát đã hóa hiện để cứu độ chúng sinh. Ngoài tên gọi Bổ Đà, chùa còn có một tên gọi khác là chùa Quan Âm và là một trong hai đạo tràng thờ Quán Thế Âm Bồ Tát lớn nhất gần kinh thành Thăng Long xưa. Chùa hiện đang thờ Trúc Lâm tam tổ bao gồm Trần Nhân Tông, Pháp Loa và Huyền Quang.  

Vẻ đẹp hoài cổ hiếm thấy ở chùa Bổ Đà

Đến thăm chùa Bổ Đà, có lẽ ấn tượng đầu tiên với bất kỳ ai chính là những bức tường cổ đặc biệt có tuổi đời từ thế kỉ XI được xây dựng bao quanh chùa được làm từ đất sét trộn cùng rơm rạ nhưng vô cùng chắc chắn. Con đường nhỏ dẫn vào cổng chùa được phủ rêu phong theo năm tháng tạo cảm giác như bạn đang bước vào một không gian cổ tích xưa. 

Bước vào khuôn viên bên trong của ngôi chùa, bạn sẽ thấy ngay những chiếc bình gốm độc đáo đầy hoài cổ, ngay gần đó là hai giếng nước sân chùa. Đặc biệt, kiến trúc nơi đây là bài trí tinh tế của cây, hoa, đá khiến không gian trở nên thanh tao, bình yên đến lạ.

Mặc dù không hào nhoáng hay hoành tráng nguy nga như những ngôi chùa khác, nhưng nơi tâm linh này lại có lối kiến trúc liên hoàn với khoảng 100 gian đậm chất riêng, hướng đến sự thanh tịnh của giới nhà Phật và mang dáng vẻ rất hiếm thấy.

Quần thể kiến trúc của nhà chùa có diện tích khoảng hơn 50.000 m2 với các di tích đặc trưng bao gồm: Chùa chính, đền thờ Đức Thánh Hóa và Thạch Tướng Đại Vương. Ngoài khu nội tự chùa còn có vườn tháp, vườn cây ăn trái với khuôn viên rộng nhất nhì Bắc Bộ. 

Vườn tháp cổ độc đáo và bộ kinh Phật bằng gỗ lâu đời nhất Việt Nam

Nét chấm phá của ngôi chùa Bổ Đà đó chính là khu vườn tháp có kiến trúc độc đáo mang nét cổ kính với hơn 100 ngôi tháp được xây dựng bằng gạch nung trên diện tích gần 8.000m2, sắp xếp theo quy định vô cùng chặt chẽ của thiền môn. Vườn tháp này đã được xây dựng trong khoảng 300 năm và các ngôi tháp là nơi lưu giữ xá lị, tro cốt của các vị tăng ni thuộc dòng Thiền Lâm Tế.

Bao quanh vườn tháp nhà chùa đã dùng đá núi, gạch chỉ và đất tạo nên bức trường để giữ gìn yên tĩnh giấc ngủ ngàn thu cho những nhà tu hành đắc đạo. Những ngôi tháp có hình bông sen trên ngón là nơi lưu tro cốt của các vị ni, còn những tháp có bình cam lộ trên tòa sen là nơi lưu tro cốt của các vị tăng. Từ đó, bạn có thể biết được có bao nhiêu vị ni, tăng đã được yên nghỉ ở chốn này. Trải qua hàng trăm năm hưng thịnh, vườn tháp chùa Bổ Đà vẫn còn nguyên vẹn và nay trở thành vườn tháp cổ có quy mô rộng lớn nhất Việt Nam.

Không những thế, chùa Bổ Đà còn lưu giữ Bộ mộc bản kinh Phật của thiền phái Lâm Tế khắc trên 2000 tấm gỗ thị cổ nhất. Bộ kinh Phật trên được khắc vào năm 1740, đời vua Lê Cảnh Hưng. Hầu hết các ván kinh trong kho mộc bản tại chùa Bổ Đà đều dài 50 - 60 cm, rộng 25 - 30 cm và dày 2,5 cm cũng có cả những ván kinh khổ rất lớn 150x30x2,5. Các ván kinh được khắc bằng cả chữ Hán, chữ Nôm và chữ Phạn. Trên các tấm kinh còn khắc hình Đức Phật Tổ Như Lai, Quan Thế Âm Bồ Tát, các vị La Hán…

Bên cạnh đó, chùa Bổ Đà còn lưu giữ nhiều hiện vật quý giá như: hệ thống tượng Phật đặc trưng của thiền phái Trúc Lâm, các thư tịch cổ, đại tự, hương án, cây đèn gỗ từ thời nhà Lê, chuông đồng từ thời Tự Đức, mõ cá dài trên mái chùa,...

Lễ hội chùa Bổ Đà được tổ chức vào thời gian nào?

Vào dịp đầu năm, từ ngày 16 đến 18 tháng 2 âm lịch lễ hội chùa Bổ Đà sẽ được diễn ra và thu hút rất nhiều du khách phương xa hành hương và tận hưởng khung cảnh thiên nhiên hữu tình. Bên cạnh phần lễ chính diễn ra tại đền Trung, đền Thượng, chùa Quan Âm và chùa Tứ Ân, lễ hội còn tổ chức rất nhiều hoạt động văn hóa và trò chơi dân gian đặc sắc như: Hát dân ca quan họ, chơi kéo co,...

Ngoài lễ hội trên, hội Bổ Đà còn diễn ra vào dịp 12/9 Âm lịch hằng năm, ngày hóa của Thạch linh thần tướng. Nơi thờ nằm ở trên đỉnh núi Phượng Hoàng (đỉnh cao nhất trong dãy Bổ Đà sơn). Tục truyền khi Thạch Linh thần tướng đánh tan quân giặc, ngài lên đó rồi hóa về trời, vì thế, nhân dân lập đền ở đây để thờ phụng. Vào ngày này nhân dân trong vùng cũng chuẩn bị lễ vật để dâng lên Thạch tướng quân như: mâm xôi gà, thịt lợn luộc, bánh chưng, xôi, oản, hoa quả…

Du lịch chùa Bổ Đà là hành trình trải nghiệm tuyệt vời đưa bạn đến với vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi nguyên khí đất trời hòa hợp. Sau chuỗi ngày làm việc bận rộn, hãy dành thời gian quý báu bên cạnh những người thân yêu ở ngôi cổ tự linh thiêng để cảm nhận sự an yên và khám phá nét kiến trúc độc đáo có một không hai nhé!