1. Bánh nếp nhân trứng kiến - Vị bùi bùi lạ lạ nhưng ngon ngất ngây

Bạn có biết món đặc sản này của Tuyên Quang còn có tên gọi khác nghe cực kỳ lạ tai là Péng Lăng Lay không? Để thưởng thức món ăn này, bạn nên đến nơi đây tầm tháng 3, tháng 4 âm lịch - mùa người Tày thu hoạch trứng kiến đen. Nhiều du khách chưa từng thử qua sẽ nghĩ rằng kiến làm sao có thể chế biến thành món ăn, nhưng trên thực tế bánh nếp nhân trứng kiến đen có vị ngon ngọt, bùi bùi được rất nhiều người yêu thích. 

Được biết người Tày sẽ thu hoạch trứng kiến khi đến mùa để làm món ăn này. Khi bắt đầu, họ sẽ xào trứng kiến cùng hành phi, rau thì là thái nhỏ, thêm chút muối để miếng bánh đậm vị, hấp dẫn. Yêu cầu đối với người làm công đoạn này cũng khắt khe, họ phải điều chỉnh độ lửa vừa phải để trứng không bị vỡ nát, hay chảy sữa. Ngoài ra, người Tày sẽ dùng bột gạo nếp nương để làm vỏ bánh, dùng lá vả để gói, sau đó đem toàn bộ đi hấp cách thủy từ 40 - 45 phút. 

Đặc sản này có giá trị dinh dưỡng cao, gây thương nhớ vì mùi thơm của lá vả, độ dẻo của nếp. 

2. Cháo ấu tẩu - Món ăn giúp bạn đi vào giấc ngủ dễ dàng sau ngày dài khám phá

Củ ấu là loại củ mọc ở vùng núi cao, còn có tên gọi khác là ô đầu và phụ tử. Loại củ đặc biệt này có vị cay tê, nhờ đặc tính như vậy mà cháo ấu tẩu ban đầu chỉ dùng làm món cháo giải cảm của đồng bào dân tộc vùng cao. Trải qua thời gian, món cháo đặc biệt này đã được thêm một số gia vị, phụ gia và nấu thành đặc sản của miền núi, ăn rất lạ miệng nhưng ngon tuyệt đến mức giúp cho món cháo ấu tẩu trở thành món ăn không thể bỏ qua ở nơi đây. 

Cháo ấu tẩu có màu nâu đậm giống bát cháo lòng, nhưng hương vị lại bùi và béo hơn rất nhiều. Vì món ăn này có vị thuốc nên sẽ có đôi chút đăng đắng như tam thất, tuy nhiên khi nếm xong thì dư vị để lại cho du khách lại là vị tẩu bùi bùi, dẻo dẻo, quyện với cái ngọt của nước xương ninh, thơm ngậy của trứng. Đặc sản này của Tuyên Quang chỉ được bán vào buổi tối, vì sau khi thưởng thức món này xong, sẽ giúp du khách đi vào giấc ngủ đêm sau một ngày dài nhanh chóng. 

3. Bánh cuốn Tuyên Quang - Cũng là bánh cuốn nóng nhưng vị lại giống bánh đúc đến lạ

Chắc hẳn một lần trong đời, bạn đã từng ăn qua món bánh cuốn nóng nhân thịt, nhưng không phải ai cũng có cơ hội được nếm thử món này phiên bản Tuyên Quang. Bánh cuốn của nơi đây được làm dưới dạng bột lọc, ăn kèm chả viên rất đặc biệt. Công đoạn để làm nên bánh cuốn vô cùng tỉ mỉ và cẩn thận. 

Đầu tiên vỏ bánh sẽ được người dân làm từ ba loại gạo ngâm ủ qua đêm, sau đó mới đem xay, tráng ngay cho khách ăn thì mới giữ được độ mềm, dẻo, dai, mỏng. Nhân bánh gồm có mộc nhĩ, nấm hương, ruốc thịt, ruốc tôm và một vài gia vị “bí quyết gia truyền” để tăng thêm phần hấp dẫn, lạ miệng. Khi ăn món ăn này, du khách sẽ dùng kèm với chả viên. Chả viên được người dân làm từ thịt lợn địa phương, được trộn cùng nấm hương và mộc nhĩ, sau đó họ sẽ nắm thành viên nhỏ rồi đi rán chín. 

Tuy nhiên, linh hồn của bánh cuốn Tuyên Quang nằm ở nước chấm. Người dân ở Tuyên Quang hé lộ để pha được nước chấm ngon thì phải pha từ nước ninh xương. Phần nước ninh xương sánh, đậm đà mới thật quyến rũ làm sao. Để làm tăng thêm hương vị của nước chấm, người làm sẽ cho thêm hạt tiêu, ớt, chanh, hành khô chao mỡ và lá mùi thái nhỏ. Tất cả tạo nên một bát nước chấm đặc biệt không lẫn vào đâu được. 

4. Rượu ngô Na Hang - Uống một ngụm rượu say Tuyên Quang cả đời

Đã có đồ ăn thì phải có rượu, du khách nào đến Tuyên Quang đừng bỏ qua cơ hội thưởng thức món đặc sản rượu ngô Na Hang nhé. Ở vùng đất huyền thoại của Tuyên Quang, bạn sẽ được hòa nhịp với cuộc sống ở đây và được người dân tiếp đãi cực kỳ ân tình với những chén rượu ngô nồng ấm. Người dân nơi đây phải trải qua nhiều công đoạn để nấu ra món đặc sản này cũng như 3 món đặc sản kể trên, mọi bước đều đòi hỏi nhiều sự tỉ mỉ, kiên nhẫn. 

Sở dĩ, rượu ngô của người Na Hang nổi tiếng một phần cũng nhờ vào tâm huyết của người dân, luôn coi thứ rượu này như một di sản văn hóa, để trân trọng và cẩn thận trong quá trình nấu. 

5. Cam sành Hàm Yên - Mê mẩn cái màu cam vàng óng

Cam sành ở Hàm Yên có hương vị khác biệt so với cam Cao Phong, Hà Giang hay cam Vinh. Cam ở Hàm Yên trở thành thương hiệu nổi tiếng được nhiều người biết đến bởi hương vị cam đặc trưng. Sự đặc biệt của loại cam này được mang đến nhờ những ưu đãi về điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu thích hợp của Hàm Yên. Cam sành ở đây ngon hơn hẳn, trở thành một trong những loại cây trồng mũi nhọn của huyện trong mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. 

Cam sành Hàm Yên có tép cam vàng óng, căng mọng, thơm ngon và vô cùng thanh mát. Đặc sản này của Tuyên Quang đã được đăng ký nhãn hiệu từ năm 2007. Cam sành Hàm Yên cũng đạt rất nhiều giải thưởng về nhãn hiệu thương mại. Đặc biệt, năm 2013 cam sành Hàm Yên được vinh danh và lọt vào top 10 loại trái cây nổi tiếng bậc nhất Việt Nam. 

6. Ngô nếp Soi Lâm - Đặc sản phù hợp làm quà chiều

Món ngô nếp Soi Lâm có phần bắp nhỏ và lõi ngô đặc. Ngô có màu vàng tươi, bóng và trong. Vì thế mà ngô nếp Soi Lâm khi chế biến sẽ tạo ra độ dẻo, vị ngọt thanh không giống với bất kỳ loại ngô nào. Từ thời xa xưa, đặc sản ngô nếp Soi Lâm từng là vật phẩm cống vua. 

Ngô Soi Lâm là giống ngô nếp ta, vang danh khắp mọi vùng đất nước. Bất kỳ du khách nào đến với Tuyên Quang đều không nên bỏ lỡ món ăn này.

7. Gỏi cá bỗng sông Lô - Đặc sản nổi tiếng của xứ Tuyên

Món gỏi cá là một trong những món ăn quen thuộc và trở thành món sở trường của nhiều người. Nếu bạn là một “fan” của những món ăn có hương vị tươi mới như gỏi cá thì nhất định phải đến Tuyên Quang. Được biết cá bỗng là loài cá được người dân nuôi nhiều ở sông Lô. So với các loại cá khác, cá bỗng có tốc độ tăng trưởng chậm hơn các loại cá khác, phải nuôi 1 năm thì cá mới đạt trọng lượng từ 0,5 đến 0,7 kg. Nếu người dân nuôi từ 3 - 4 năm thì cá sẽ đạt 3 - 4kg. 

Cá bỗng với phần thịt rất chắc, rất lành tính và ít gây ra dị ứng, không có mùi tanh. Món gỏi cá bỗng sông Lô có hương vị thơm bùi của thịt cá với gia vị mang đến món ăn đầy đủ chua, cay, mặn, ngọt. Để đánh giá món ăn này đạt chuẩn, thì trọng lượng của cá bỗng phải từ 2,5 - 3kg. Người dân sẽ lọc lấy thịt cá, đem ngâm vào trong nước của quả tai chua. 

Sau đó họ sẽ lấy nguyên phần xương cá rồi đem đi băm nhỏ, tiếp đến rang vàng rồi tán cho thật mịn, đem trộn cùng với lạc rang đã được giã. Khi bạn thưởng thức gỏi cá bỗng sẽ được ăn kèm cùng các loại gia vị, các loại rau rừng như sung, sấu, lá vón vén. Điều làm nên linh hồn cho món gỏi đặc biệt nằm ở phần nước chấm. Không chỉ sử dụng các nguyên liệu như tỏi, ớt, tiêu, chanh, muối rang, hành phi để pha nước chấm mà người dân còn dùng hạt xẻn hay hạt dổi để tăng thêm hương vị. 

Có người từng bảo, không hiểu các nhà thơ có duyên với Tuyên Quang, hay chính Tuyên Quang đã tạo nên cái duyên kỳ diệu ấy. Nhưng có đi đến xứ Tuyên và nếm thử những đặc sản ngon khó lòng chối bỏ này mới hiểu, vì sao nhiều du khách đã đi và rời Tuyên Quang lại muốn quay trở lại thật sớm.