Nhắc đến Tuyên Quang, không thể bỏ qua cam sành Hàm Yên, đặc sản trứ danh đã làm nên thương hiệu cho vùng đất miền núi phía Bắc. Ngoài việc mang lại nguồn thu kinh tế lớn, cam sành Hàm Yên còn trở thành niềm tự hào của người dân xứ Tuyên, là hương vị mộc mạc níu chân biết bao du khách mỗi dịp ghé thăm.

Đôi nét về giống cam sành Hàm Yên

Điều làm nên hương vị đặc trưng của giống cam này chính là sự kết hợp hài hòa giữa nắng gió, khí trời trong lành của vùng đất Hàm Yên cùng nguồn nước mát lành từ ngọn núi Phá Phúng. Nhờ điều kiện thổ nhưỡng thuận lợi, từng quả cam nơi đây mang vị ngọt đậm đà, thanh mát, tươi mới, khiến ai một lần thưởng thức cũng nhớ mãi không quên.

Theo truyền thuyết địa phương, cam sành Hàm Yên vốn có nguồn gốc từ bản Mường. Vào khoảng những năm 1890, hai cụ già người dân tộc khi đi bẫy thú ở núi Quan Tiên (Hàm Yên) đã bắt gặp một loại cây lạ, quả mọc chi chít, vàng ươm, trĩu cành. Khi hái xuống ăn thử, hương vị ngọt thanh, mát lành khiến hai cụ vô cùng thích thú, liền đem giống cây ấy về trồng trong vườn rồi nhân rộng ra khắp vùng. Từ đó, cam sành trở thành cây trồng quen thuộc, gắn bó mật thiết với đời sống của bà con nơi đây.

Đến nay, cam sành Hàm Yên đã vươn lên thành cây trồng chủ lực, giúp nâng cao thu nhập và làm giàu cho nông dân. Hiện toàn huyện có khoảng 22,6 nghìn héc-ta diện tích trồng cam, tập trung chủ yếu ở Tân Yên và Bằng Cốc, Tân Thành, Nhân Mục. Nhờ vậy, thương hiệu cam sành Hàm Yên ngày càng được khẳng định, nâng tầm giá trị nông sản Tuyên Quang, đưa hương vị ngọt lành của quả cam vươn xa khắp cả nước.

Điểm đặc biệt về cam sành Hàm Yên

Cam sành Hàm Yên được nhiều người yêu thích không chỉ bởi hương vị ngọt thanh xen chút chua nhẹ, dịu mát mà còn nhờ hương thơm đặc trưng của tinh dầu cam, mùi thơm nhẹ nhàng, dễ chịu khiến ai một lần thưởng thức cũng nhớ mãi. Khi non, quả cam có màu xanh, đến độ chín dần chuyển sang vàng óng căng bóng. Kích thước quả thường vừa bằng bàn tay người lớn, trọng lượng dao động từ 280 – 350 gram, vỏ cam mỏng chỉ khoảng 3 – 6mm, bề mặt ít sần sùi hơn so với nhiều loại cam khác.

Bên trong, những múi cam mọng nước, tép cam căng tràn, có hàm lượng nước cao (khoảng 86 – 92%), độ ngọt vừa phải (8 – 10%), hàm lượng axit dịu nhẹ (0,6 – 1%) nên vị uống thanh mát, không gắt cổ. Đặc biệt, loại cam này giàu dinh dưỡng, chứa 40 – 90mg vitamin C trong mỗi 100g tép cam cùng nhiều khoáng chất, axit hữu cơ và tinh dầu tự nhiên, mang lại lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. So với nhiều giống cam khác trên cả nước, cam sành Hàm Yên được đánh giá vượt trội hơn nhờ sự cân bằng giữa vị ngọt chua, mùi thơm dễ chịu và chất lượng tép cam mọng nước. Khi chọn mua, du khách nên lựa quả chín đều màu vàng, vỏ căng, không rám thâm, chắc tay, đó chính là những quả cam ngon đúng chất Hàm Yên.

Chính bởi chất lượng thơm ngon cùng thương hiệu đã được khẳng định, cam sành Hàm Yên nhiều năm liền được vinh danh trong top 10 loại trái cây nổi tiếng nhất Việt Nam, trở thành niềm tự hào của người dân xứ Tuyên và là điểm nhấn hấp dẫn trong hành trình du lịch miền núi phía Bắc.

Thời điểm thu hoạch cam sành Hàm Yên xứ Tuyên

Cam sành Hàm Yên thường vào mùa thu hoạch từ tháng 11 và kéo dài đến khoảng tháng 2, tháng 3 năm sau. Đây chính là thời điểm lý tưởng để du khách ghé thăm Tuyên Quang, bởi khung cảnh những vườn cam chín vàng trải dài khắp triền đồi hiện ra rực rỡ như bức tranh thiên nhiên sống động. Từng hàng cam sai trĩu quả, quả nào quả nấy căng mọng, vỏ vàng óng ánh, tỏa hương thơm dịu nhẹ trong nắng sớm, tạo nên không khí mùa thu hoạch đầy rộn ràng và hứng khởi.

Đến Hàm Yên vào mùa cam, du khách không chỉ được tận mắt chứng kiến cảnh thu hoạch nhộn nhịp, mà còn có cơ hội tự tay hái những quả cam tươi rói, thưởng thức ngay tại vườn vị ngọt thanh mát, mọng nước đặc trưng.

Mua cam sành Hàm Yên ở những đâu?

Để mua được cam sành Hàm Yên chính gốc, du khách có thể tìm đến trực tiếp huyện Hàm Yên, nơi tập trung những vườn cam lớn nhất của tỉnh Tuyên Quang. Các khu vực như Bằng Cốc, Tân Thành, Nhân Mục hay Tân Yên đều là vùng trồng cam nổi tiếng, vào mùa thu hoạch, người dân thường bán ngay tại vườn hoặc ở các chợ quê địa phương.

Ngoài ra, cam sành Hàm Yên hiện nay đã có mặt tại nhiều cửa hàng nông sản, siêu thị lớn ở Hà Nội và các tỉnh miền Bắc, với tem nhãn và chỉ dẫn địa lý rõ ràng. Một số hợp tác xã, trang trại tại Hàm Yên còn xây dựng thương hiệu riêng, phân phối sản phẩm theo tiêu chuẩn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nhờ đó, du khách không chỉ mua được cam tại địa phương mà còn có thể dễ dàng tìm thấy loại quả đặc sản này ở nhiều thành phố lớn, mang hương vị ngọt lành xứ Tuyên về làm quà cho gia đình và bạn bè.

Một số trái cây nổi tiếng khác tại Tuyên Quang

Không chỉ có cam sành Hàm Yên trứ danh, Tuyên Quang còn sở hữu nhiều loại trái cây đặc sản mang hương vị riêng, gắn liền với núi rừng và cuộc sống bình dị của người dân nơi đây.

Bưởi Soi Hàm Yên

Bưởi Soi là loại quả đặc sản lâu đời của vùng Hàm Yên, được trồng chủ yếu ven các triền đồi thoai thoải và bãi bồi ven sông Lô. Quả bưởi có hình dáng tròn đều, vỏ mỏng, khi chín có màu vàng tươi, múi bưởi mọng nước, ngọt thanh, thơm dịu, ăn xong còn lưu lại vị mát nơi đầu lưỡi. Bưởi Soi không chỉ nổi tiếng bởi hương vị mà còn bởi giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều vitamin C và khoáng chất tốt cho sức khỏe. Người dân thường chọn bưởi Soi làm quà biếu trong dịp lễ Tết, bởi vừa ngon, vừa sang trọng, lại gắn liền với uy tín của vùng đất Hàm Yên.

Hồng không hạt Na Hang

Na Hang, vùng đất sơn thủy hữu tình, không chỉ nổi tiếng với cảnh đẹp mà còn được biết đến là quê hương của giống hồng không hạt trứ danh. Trái hồng có hình dáng tròn dẹt, khi chín có màu vàng cam bắt mắt, cùi giòn ngọt, thơm nhẹ và đặc biệt không có hạt nên ăn rất tiện. Hồng thường vào mùa thu, khi tiết trời se lạnh, những đồi hồng vàng rực nổi bật giữa núi non hùng vĩ, tạo nên bức tranh đẹp khó quên. Loại quả này không chỉ tiêu thụ mạnh trong nước mà còn được nhiều thương lái thu mua để xuất khẩu, mang hương vị đặc trưng của Na Hang vươn xa.

Lê ngán Chiêm Hóa

Lê ngán là giống cây ăn quả đặc hữu của huyện Chiêm Hóa, được trồng nhiều trên các vùng núi cao có khí hậu mát mẻ. Quả lê có vỏ xanh vàng, kích thước nhỏ nhắn nhưng lại giòn ngọt, mát lành, mang hương vị rất riêng mà những vùng khác khó có được. Người dân địa phương thường hái lê ngán để ăn tươi, làm mứt hoặc ngâm rượu, tạo ra sản phẩm dân dã nhưng đầy hấp dẫn. Lê ngán không chỉ góp phần đa dạng hóa sản vật Tuyên Quang mà còn trở thành thức quà giản dị, gần gũi, gắn bó mật thiết với đời sống người dân Chiêm Hóa.

Táo mèo Lâm Bình

Tuyên Quang cũng có những vùng đất trồng táo mèo nổi tiếng, đặc biệt là huyện Lâm Bình, nơi có khí hậu mát mẻ, trong lành. Táo mèo thường có kích thước nhỏ, vỏ màu xanh vàng hoặc hồng đỏ, vị chua chát đặc trưng nhưng khi ngâm rượu hoặc chế biến lại cho hương vị thơm ngon khó cưỡng. Người dân thường thu hoạch táo mèo để ngâm rượu, làm siro, mứt hay trà, vừa ngon miệng vừa có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện sức khỏe. Chính bởi tính đa dụng đó, táo mèo Lâm Bình ngày càng trở thành một trong những loại quả đặc sản được nhiều du khách tìm mua mỗi khi ghé thăm Tuyên Quang.

Mận Lâm Bình

Bên cạnh táo mèo, Lâm Bình còn có những vườn mận rộng lớn, mùa hè chín đỏ rực cả sườn đồi. Mận nơi đây có quả nhỏ, vỏ đỏ tím, khi cắn vào giòn tan, vị chua ngọt hòa quyện, ăn mãi không ngán. Vào mùa thu hoạch, không khí bản làng nhộn nhịp hẳn lên, du khách có thể trải nghiệm hái mận tại vườn, thưởng thức ngay dưới tán cây. Mận Lâm Bình là món quà quê giản dị, gợi nhớ hương vị núi rừng nơi miền sơn cước Tuyên Quang.

Cam sành Hàm Yên từ lâu đã trở thành biểu tượng ngọt lành của Tuyên Quang, vừa là nguồn thu kinh tế quan trọng, vừa là đặc sản níu chân du khách gần xa. Hương vị đặc biệt và sắc vàng căng mọng của trái cam đã khẳng định thương hiệu nổi tiếng khắp cả nước. Một lần đến Hàm Yên mùa cam chín, thưởng thức trái cam tươi tại vườn, chắc chắn sẽ để lại trong lòng du khách dư vị khó quên về mảnh đất miền núi hiền hòa này.