Ở một góc lặng của miền Tây, nơi đất trời dường như thấm đẫm vị mặn, Cầu Ngang hiện ra như một khúc đồng dao của nắng, gió và muối. Không ồn ào, không phô trương, nơi đây níu chân người bằng chính sự mộc mạc và bền bỉ của những ruộng muối trắng tinh nằm dài theo đường chân trời, và của những con người suốt đời gắn bó với nghề làm muối – một nghề mặn mòi cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.

Một ngày “đi muối” giữa đồng trắng không đơn thuần là trải nghiệm du lịch, mà là hành trình trở về với căn cốt của lao động, của văn hóa, và của những giá trị truyền thống đang dần mờ nhạt trong đời sống hiện đại. Từ lúc tinh mơ theo chân diêm dân ra đồng, đến buổi trưa nghỉ dưới chòi lá giữa nắng rát, rồi chiều về gánh muối về kho – từng khoảnh khắc đều lắng đọng, chân thật và giàu cảm xúc.

Hành trình này không chỉ để ngắm muối, mà là để hiểu nghề. Không chỉ để chụp hình, mà là để chạm vào những điều tưởng đã bị lãng quên giữa dòng chảy vội vàng của cuộc sống hôm nay.

Cầu Ngang – Mảnh đất của nắng, gió và vị mặn

Vùng đất nơi nắng không chỉ để soi, mà để kết tinh

Cầu Ngang nằm ở phía Đông tỉnh Vĩnh Long mới (trước vốn là Trà Vinh trước sáp nhập), tựa lưng vào những cánh rừng ngập mặn và hướng mặt ra biển Đông mênh mang sóng gió. Thiên nhiên nơi đây khắc nghiệt nhưng cũng rất mực hào phóng: nắng nhiều, mưa ít, độ mặn của nước biển cao – những điều kiện lý tưởng để nghề muối hình thành và phát triển theo cách tự nhiên nhất, bền bỉ nhất.

Không có những cánh đồng lúa xanh rì hay những rặng dừa trĩu quả như nhiều nơi khác ở miền Tây, Cầu Ngang có “đồng trắng” – tên gọi thân thuộc của những cánh đồng muối mênh mông trải dài tít tắp. Mỗi vụ muối bắt đầu khi trời vào nắng gắt và kết thúc khi gió đổi mùa, để rồi những hạt muối thô mộc lại chất đầy sân, đầy kho, đầy cả những nếp nhăn trên trán người diêm dân.

Nghề muối – Mạch sống bền bỉ của một vùng ven biển

Làm muối ở Cầu Ngang không đơn thuần là một nghề, mà là một phần máu thịt của đời sống nơi đây. Qua hàng trăm năm, nghề ấy đã nuôi lớn biết bao thế hệ, đã dạy người ta biết chịu nắng, chịu khổ, chịu khó, và cả chịu thương. Ở nhiều xã ven biển như Mỹ Long, Hiệp Thạnh, Trường Long Hòa…, nghề muối vẫn tồn tại, lặng lẽ nhưng không lụi tàn, như một chứng nhân cho tinh thần gắn bó bền chặt giữa con người và đất đai, biển cả.

Người làm muối không nói nhiều, họ chỉ cần nhìn trời, nhìn gió, lắng tai nghe tiếng mưa trong gió để biết ngày mai có còn thu được muối. Và dù thu nhập từ nghề không cao, cuộc sống còn chật vật, nhưng có một thứ mà họ chưa từng đánh mất – ấy là lòng tự trọng với chính đôi tay lao động của mình.

Một ngày đi muối: Từ tinh mơ đến chiều hoàng hôn

Đồng muối lúc rạng đông là một thế giới hoàn toàn khác. Trong hơi lạnh mỏng tang của sớm mai, mặt ruộng trải rộng như mặt gương khổng lồ, phản chiếu ánh trời nhàn nhạt. Người ta đi muối từ khi trời còn chưa sáng hẳn. Tiếng dép lẹp xẹp, tiếng xẻng cào chạm nền muối khô giòn, tiếng nói khẽ khàng của những đôi vai gánh mặn – tất cả tạo nên bản hòa âm nhẹ nhàng mà ám ảnh.

Tham gia một buổi đi muối là trải nghiệm đi vào tận cùng nỗi vất vả mà không bi lụy. Bạn sẽ học cách rải nước biển lên mặt ruộng, chờ nắng kết tinh. Rồi đến công đoạn cào muối – nghe đơn giản nhưng cầm được cây cào, đẩy đều tay, giữ nhịp giữa cái nắng chói chang, mới hiểu sao mỗi hạt muối lại thấm đẫm cả một đời người. Gánh muối từ ruộng về kho, từng bước chân dằn xuống mặt đất là từng bước gắn sâu vào ký ức.

Đến tầm chín, mười giờ sáng, khi mặt trời đứng bóng, mọi hoạt động tạm ngơi. Người dân nghỉ dưới chòi lá, uống ngụm nước dừa, ăn miếng cơm nguội với cá khô. Trong không gian ấy, những câu chuyện về mùa muối thất bát hay những ngày được mùa rôm rả cứ thế tuôn ra – không bi kịch, không tô hồng, chỉ có sự chân thành và niềm kiêu hãnh mộc mạc.

Buổi trưa, nếu may mắn được mời về nhà diêm dân dùng bữa, bạn sẽ cảm nhận được cái tình đậm đà miền biển: canh chua cá linh, rau muống xào tỏi, chén mắm ruốc thơm nức mũi. Không sang trọng, không màu mè, nhưng có đủ sự ân cần để khiến người ta nhớ mãi.

Chiều xuống, đồng trắng chuyển màu. Ánh nắng gay gắt dần nhạt, nhường chỗ cho thứ ánh sáng vàng óng như mật rót lên từng ụ muối cao ngang người. Trẻ con bắt đầu chạy tung tăng trên bờ ruộng, người lớn kết thúc ngày làm, nhóm lửa nấu cơm, gói lại một ngày lao động vừa kết thúc bằng sự hài lòng – dù mệt nhưng trọn vẹn.

Một ngày đi muối là một ngày sống chậm. Không check-in, không vội vã, không hiệu ứng. Chỉ có gió, nắng và con người – mộc mạc nhưng đủ khiến ai từng trải qua cũng phải lặng lòng nhìn lại nhịp sống của chính mình.

Ẩm thực Cầu Ngang – Đậm đà như chính hạt muối quê nhà

Không ai rời Cầu Ngang mà không mang theo một chút dư vị còn vương lại trên đầu lưỡi – thứ vị mặn mà nhưng không gắt, đằm nhưng không lạt, cứ thế lan tỏa từ bữa cơm quê đến những món ăn dân dã, không cần trình bày cầu kỳ nhưng đủ sức khiến người lữ khách ngẩn ngơ.

Ở Cầu Ngang, muối không chỉ là sản vật mà còn là linh hồn của ẩm thực. Người dân nơi đây nêm muối bằng tay, bằng kinh nghiệm truyền đời chứ không bằng thìa hay công thức. Một chén mắm ruốc giằm ớt, chút mỡ hành rưới cơm trắng, đã là một món ăn đủ đầy cho những buổi chiều gió biển lồng lộng. Mỗi món ăn ở đây đều chất chứa sự chân thành và giản dị – như chính con người vùng duyên hải này.

Du khách đến Cầu Ngang thường được mời ăn bánh canh Bến Có – món ăn tưởng chừng quá quen thuộc của miền Tây, nhưng ở đây lại mang một hương vị rất riêng: sợi bánh dẻo, nước dùng ngọt thanh từ tôm đất và xương hầm kỹ, điểm chút tiêu xanh, hành lá, tạo nên vị ngon trọn vẹn cả mùi lẫn sắc. Bên cạnh đó là cá lóc nướng trui gói trong lá sen non, mắm chưng trứng béo ngậy ăn kèm rau vườn hái tại chỗ, hay tô cháo nghêu nóng hổi giữa buổi chiều lộng gió – tất cả đều là những món ăn không cần danh xưng “đặc sản”, nhưng khiến người ta muốn quay về để được ăn lại thêm một lần.

Và nếu muốn mang một phần hương vị miền biển này về làm quà, du khách có thể chọn mua những sản vật địa phương như muối hột phơi nắng tự nhiên, muối rang thảo mộc, mắm tôm chua, các loại khô cá, khô mực… – tất cả đều gói ghém trong đó làn gió mặn và cái tình của người dân Cầu Ngang gửi theo.

Ẩm thực ở đây không phải để thưởng thức một lần cho biết, mà là để giữ lại trong lòng như một hương ký – nhẹ nhàng, dung dị, bền lâu.

Chuyến đi về Cầu Ngang khép lại khi nắng chiều rơi nghiêng trên những ụ muối đã vun cao, khi tiếng cào muối lặng dần và bãi biển phía xa bắt đầu rì rào theo nhịp gió khác. Nhưng cảm xúc còn ở lại – lắng đọng như lớp muối trắng sau mỗi mùa nắng, như tiếng cười khàn khàn của diêm dân giữa bao nhọc nhằn mà vẫn kiên cường.

Bạn sẽ không mang về Cầu Ngang những bức ảnh lộng lẫy hay clip check-in màu mè. Thứ đọng lại, có chăng, là đôi bàn tay rám nắng đã từng đưa cho bạn một ngụm nước giữa trưa gắt, là ánh mắt người gánh muối nhìn về phía chân trời mà như nhìn thấu cả cuộc đời mình. Là cảm giác mặn đầu môi khi gió thổi qua cánh đồng muối – một thứ mặn không thể quên được nữa.

Hành trang bạn mang theo sau một ngày đi muối không chỉ là vài ký muối trắng, chút mắm ruốc, con cá khô mua về làm quà. Đó còn là sự thấu hiểu về một nghề sống còn giữa thời hiện đại, là cái cúi đầu kính trọng dành cho lao động chân tay, là niềm tin giản dị rằng: những giá trị truyền thống, nếu biết nâng niu, sẽ không bao giờ mất đi.

Trong một thế giới ngày càng ưa phẳng lặng và tiện nghi, Cầu Ngang nhắc ta về sự thô ráp đáng quý của đời sống thật. Về một vùng đất nơi người ta vẫn còn biết chờ nắng, giữ đất, giữ nghề. Và giữa nhịp sống hối hả, có lẽ ai trong chúng ta cũng cần một lần quay lại với điều mộc mạc như thế – để nhìn lại chính mình.