Dưới bầu trời lam nhạt của vùng đất Hà Tĩnh, nơi dãy Hồng Lĩnh uy nghi vẫn lặng lẽ ôm ấp những câu chuyện ngàn năm, Lễ hội Chùa Chân Tiên hiện lên như một khúc hành hương đầy thiêng liêng giữa non cao mây phủ. Đây không chỉ là nơi người dân tìm về để thắp nén nhang cầu an đầu năm mới, mà còn là hành trình trở lại với cội nguồn văn hóa dân tộc, nơi tín ngưỡng, thiên nhiên và lòng thành giao hoà trong từng bước chân leo núi.

Giữa tiếng chuông chùa ngân vang lẫn trong tiếng gió rì rào, lễ hội đưa du khách bước vào một không gian tâm linh vừa huyền bí, vừa thanh bình. Mỗi dịp xuân về, từng đoàn người lại nô nức lên núi Chân Tiên, không chỉ để chiêm bái ngôi cổ tự linh thiêng mà còn để tìm cho mình một khoảnh khắc lắng đọng giữa chốn non ngàn. Đây chính là dịp để con người tạm rời nhịp sống hối hả, trở về với giá trị xưa cũ, cảm nhận sự tĩnh tại sâu trong tâm hồn nơi cõi thiêng giữa đất trời Hà Tĩnh.

Nguồn gốc và truyền thống lễ hội

Chùa Chân Tiên, còn gọi là Tiên Tự, tọa lạc trên đỉnh núi Tiên An – một trong 99 ngọn của dãy Hồng Lĩnh trứ danh, từ lâu đã là biểu tượng tâm linh gắn liền với đời sống tín ngưỡng của người dân Hà Tĩnh. Ngôi chùa được tương truyền xây dựng từ thời Trần, là nơi thờ Phật, thờ Mẫu và các vị tiên linh thiêng theo truyền thuyết dân gian. Gắn liền với hình ảnh “hai bàn chân tiên in trên đá” – một di tích tự nhiên kỳ lạ vẫn còn lưu dấu đến nay – Chùa Chân Tiên như một chiếc cầu nối giữa cõi phàm trần và miền tiên cảnh, giữa lòng người trần thế và linh khí đất trời.

Lễ hội Chùa Chân Tiên thường được tổ chức vào đầu xuân – đặc biệt đông vui vào dịp rằm tháng Giêng – như một lời mời gọi người dân khắp nơi về với cửa chùa, hướng thiện và cầu may mắn, bình an. Hành trình hành hương lên núi không đơn thuần là việc dâng hương hay chiêm bái, mà là sự tiếp nối một truyền thống lâu đời – nơi con cháu tìm về cội nguồn để gắn bó với tổ tiên, với vùng đất thiêng liêng hun đúc hồn dân tộc. Không khí lễ hội hòa quyện giữa sự linh thiêng và dân dã, khiến nơi đây trở thành điểm dừng chân đặc biệt trong tâm thức của bao thế hệ người Hà Tĩnh và du khách thập phương.

Những nghi lễ và hoạt động nổi bật

Lễ hội Chùa Chân Tiên mở ra trong không gian linh thiêng giữa trời đất Hồng Lĩnh, nơi mây mù lãng đãng quyện cùng tiếng chuông chùa và mùi trầm hương phảng phất. Trong ngày chính lễ, du khách và phật tử khắp nơi quy tụ về chùa để tham gia các nghi lễ truyền thống như dâng hương, tụng kinh, lễ Phật và cầu an đầu năm. Từng nén hương được thắp lên là từng lời nguyện cầu lặng lẽ nhưng đầy tin tưởng gửi vào cõi thiêng, với mong muốn một năm mưa thuận gió hòa, gia đạo bình yên, công việc hanh thông.

Ngoài nghi lễ chính, nhiều hoạt động văn hóa – tín ngưỡng cũng diễn ra trong suốt lễ hội. Nổi bật là lễ rước kiệu, các màn múa lân, biểu diễn dân ca ví giặm và trò chơi dân gian mang đậm hồn quê xứ Nghệ. Nhưng điều khiến hành trình lên Chân Tiên trở nên đặc biệt chính là trải nghiệm leo núi kết hợp chiêm bái, ngắm cảnh và thiền định. Du khách sẽ bước qua những bậc đá cheo leo, xuyên qua rừng thông rợp bóng, rồi mở tầm mắt ra cảnh sắc bao la của sông Lam, đồng bằng và biển trời xa tít. Đó không chỉ là chuyến đi về thể xác, mà còn là cuộc hành trình nội tâm – nơi mỗi người tự tìm cho mình một khoảnh khắc tĩnh lặng để soi lại lòng mình, giữa thiên nhiên thanh khiết và khí thiêng hội tụ nơi chốn cửa Phật.

Hướng dẫn thời gian và cách di chuyển

Lễ hội Chùa Chân Tiên thường diễn ra vào mùa xuân, tập trung đông nhất từ mùng 1 đến rằm tháng Giêng âm lịch – thời điểm đất trời giao mùa, tiết xuân ấm áp, cây cối đâm chồi, lòng người cũng rộng mở hướng về điều thiện lành. Đây là lúc du khách có thể hòa mình trọn vẹn vào không khí lễ hội, vừa chiêm bái, vừa đắm mình trong cảnh sắc thiên nhiên hữu tình của dãy Hồng Lĩnh. Tuy nhiên, nếu muốn tránh cảnh đông đúc, chen lấn, du khách có thể chọn đi vào các ngày thường sau Tết – khi chùa vẫn duy trì nghi lễ và không gian vẫn giữ nguyên sự thanh tịnh.

Chùa Chân Tiên nằm trên địa bàn xã Xuân Hội, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh – cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh khoảng 40 km và cách thành phố Vinh chỉ khoảng 10 km. Du khách xuất phát từ Hà Nội có thể đi theo Quốc lộ 1A hoặc đường cao tốc Bắc – Nam, mất khoảng 5 – 6 tiếng bằng ô tô. Từ thành phố Vinh, chỉ cần qua cầu Bến Thủy là đã đặt chân tới đất Nghi Xuân, sau đó di chuyển tiếp theo hướng về núi Hồng Lĩnh là đến nơi.

Lưu ý rằng đường lên chùa là đường núi, có nhiều đoạn dốc, đá lởm chởm nên du khách nên chọn giày thể thao hoặc giày leo núi để đảm bảo an toàn. Xe máy hoặc ô tô cá nhân có thể dừng tại chân núi, sau đó đi bộ hoặc leo núi khoảng 30 – 45 phút là tới cổng tam quan. Trên đường đi, du khách sẽ gặp các bậc đá dẫn lối, những điểm dừng chân mát rượi dưới tán thông già – đủ để cảm nhận một hành trình vừa thể chất, vừa thiêng liêng.

Những điểm tham quan gần kề nên kết hợp

Sau khi hành hương lễ Phật tại Chùa Chân Tiên, du khách có thể kết hợp tham quan nhiều địa điểm nổi tiếng khác tại huyện Nghi Xuân và vùng lân cận – nơi lưu giữ đậm đặc những giá trị văn hóa – lịch sử đặc trưng của xứ Nghệ.

Núi Hồng Lĩnh, nơi chùa tọa lạc, không chỉ nổi tiếng bởi dáng núi kỳ vĩ với 99 đỉnh xanh trập trùng mà còn là vùng đất của huyền thoại và thi ca. Từ đỉnh núi, du khách có thể ngắm toàn cảnh vùng đồng bằng ven biển, nhìn thấy sông Lam uốn lượn và xa xa là biển Thiên Cầm xanh thẳm. Đây cũng là nơi gắn với nhiều tích truyện dân gian, được xem như biểu tượng thiêng liêng của xứ Nghệ.

Không thể bỏ qua khu di tích Đại thi hào Nguyễn Du – di sản văn hóa thế giới được UNESCO công nhận. Nằm cách Chùa Chân Tiên chỉ vài cây số, đây là quần thể gồm đền thờ, nhà lưu niệm, mộ phần Nguyễn Du – tác giả “Truyện Kiều” – nơi du khách có thể dừng chân tưởng niệm và tìm hiểu về cuộc đời, sự nghiệp của bậc danh nhân văn hóa dân tộc.

Nếu có thêm thời gian, du khách nên ghé thăm biển Thiên Cầm – bãi biển đẹp và hoang sơ nổi tiếng của Hà Tĩnh. Chỉ cách chùa khoảng 45 km, nơi đây là điểm dừng chân lý tưởng để nghỉ dưỡng, thưởng thức hải sản tươi ngon và thư giãn sau hành trình leo núi và chiêm bái. Với cung đường hợp lý, một chuyến đi kết hợp giữa chùa – núi – biển – di tích văn hóa sẽ mang đến cho du khách trải nghiệm phong phú và trọn vẹn hơn.

Dự lễ hội chùa Chân Tiên cần lưu ý điều gì

Hành trình tham dự Lễ hội Chùa Chân Tiên không chỉ là chuyến đi du lịch thông thường, mà còn là dịp hướng về cội nguồn tâm linh và tự khám phá chiều sâu nội tại. Vì vậy, việc chuẩn bị chu đáo trước khi khởi hành là điều cần thiết để trải nghiệm được trọn vẹn và ý nghĩa.

Trước hết, du khách nên lựa chọn trang phục kín đáo, lịch sự, ưu tiên chất liệu thoải mái, thấm hút tốt để thuận tiện khi leo núi và tham gia các nghi lễ. Những đôi giày thể thao hoặc giày leo núi có độ bám tốt sẽ là bạn đồng hành lý tưởng trong suốt hành trình chinh phục những bậc đá dẫn lên chùa.

Do địa hình chủ yếu là núi rừng, hãy mang theo nước uống cá nhân, đồ ăn nhẹ, khăn lau mồ hôi và áo khoác mỏng trong trường hợp thời tiết thay đổi. Vào mùa lễ hội cao điểm, dòng người đổ về khá đông nên du khách cần giữ gìn trật tự nơi tôn nghiêm, tránh chen lấn xô đẩy, đồng thời giữ vệ sinh chung, không xả rác dọc đường hành hương.

Ngoài ra, nếu đi theo đoàn đông người hoặc có người lớn tuổi, trẻ nhỏ đi cùng, nên sắp xếp thời gian hợp lý để nghỉ ngơi giữa đường, chọn những điểm dừng chân có bóng mát để đảm bảo sức khỏe. Trong mọi khoảnh khắc, điều quan trọng nhất là giữ tâm thế tĩnh tại, lòng thành kính và thái độ trân trọng với không gian văn hóa – tín ngưỡng linh thiêng nơi đỉnh núi Chân Tiên.

Lễ hội Chùa Chân Tiên không chỉ là dịp hành hương đầu năm mà còn là hành trình trở về với cội nguồn tâm linh giữa non thiêng Hồng Lĩnh. Trong không gian linh thánh hòa quyện với thiên nhiên hùng vĩ, mỗi bước chân lên chùa là một bước lắng lòng, tìm lại sự an yên và thanh thản giữa dòng đời vội vã. Nếu có dịp về Hà Tĩnh, đừng bỏ lỡ cơ hội trải nghiệm một mùa lễ hội đầy cảm xúc và thiêng liêng nơi đỉnh cao mây ngàn này.