Lễ hội ở Yên Bái: Điểm mặt gọi tên 5 lễ hội đặc sắc nhất vùng cao
16/07/2023
Hoàng Anh (tổng hợp)
1
Giống như nhiều tỉnh vùng núi miền cao, Yên Bái cũng sở hữu nhiều lễ hội đặc sắc phản ánh đời sống văn hóa, tinh thần đậm đà bản sắc của đồng bào dân tộc thiểu số. Lễ hội ở Yên Bái có gì hấp dẫn, cùng SmartTravel khám phá ngay nhé!
Cứ độ tháng 9, 10 hàng năm, nếu có cơ hội đặt chân đến Mù Căng Chải, Yên Bái bạn sẽ được ngắm nhìn bức tranh thiên nhiên kỳ vỹ của núi rừng Tây Bắc ở nơi được gọi tên - ruộng bậc thang Mù Cang Chải. Khi tiết trời chuyển mình sang trời thu lành lạnh thì cũng là lúc từng dải sóng lúa uốn lượn nơi lưng chừng núi chín vàng. Đâu đó còn phảng phất hương lúa mới phả nhẹ vào trong gió tạo thành một kỳ quan kỳ ảo đẹp đến mê hồn.
Ruộng bậc thang Mù Cang Chải - một kỳ quan Tây Bắc đến từ bàn tay con người. Ảnh: IvivuẢnh: PysTravel
Đây là một trong những địa danh nổi tiếng của vùng Tây Bắc, mỗi năm đã thu hút một lượng lớn du khách ghé thăm nhờ vẻ đẹp oai hùng tráng lệ do con người tạo nên. Nhờ tập quán canh tác lâu đời của đồng bào người Mông tại đây kết hợp cùng điều kiện tự nhiên thuận lợi, đã tạo ra “kiệt tác” trên núi, mà bất cứ ai nhìn thấy cũng không khỏi thích thú.
Ruộng bậc thang Mù Cang Chải đã được công nhận là di tích danh thắng cấp quốc gia vào năm 2007. Ảnh: Travelmag
Lễ cấp sắc của người Dao đỏ
Là một trong những nghi lễ quan trọng của người Dao đỏ, lễ cấp sắc là bước ngoặt ghi lại sự trưởng thành của người đàn ông, hay người đàn bà trong người Dao đỏ ở xã Phúc Lợi, huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái. Hòa trong không khí tươi vui chào đón năm mới, người Dao đỏ tổ chức lễ cấp sắc giống như một nghi lễ để cầu mong cuộc sống may mắn bình an, mưa thuận gió hòa và cũng là cơ hội để răn dạy con em người Dao đỏ phải biết gìn giữ chữ hiếu với ông bà, cha mẹ, người thân.
Lễ cấp sắc là một trong những nghi lễ quan trọng trong đời sống của người Thái. Ảnh: VovẢnh: Vov
Theo truyền thống, lễ cấp sắc tại đây sẽ có nhiều bậc: 3 đèn, 7 đèn, 12 đèn. Đối với lễ cấp sắc 7 đèn sẽ được tổ chức trong thời gian 3 ngày 3 đêm với nhiều nghi lễ chính như: lễ trình diện, đặt tên âm, mặc lễ phục mới và ăn cơm chay. Gia chủ mổ lợn để tế lễ tổ tiên sau đó thầy cúng mời tổ tiên về dự và làm thủ tục xin âm dương hay thần linh. Người được cấp sắc sẽ chính thức được đặt tên âm, được công nhận là người trưởng thành, được bản làng và gia đình công nhận bản thân đủ uy tín để đảm đương các công việc lớn.
Phải trải qua nghi lễ này, người đàn ông Dao mới được công nhận đủ sự trưởng thành về thể chất lẫn tinh thần. Ảnh: Vov
Trong ngày đầu tiên của lễ cấp sắc, các cặp con cái được công nhận trưởng thành sẽ ăn một bữa cơm đầy đủ rượu thịt, và tắm rửa sạch sẽ mặc lễ phục mới và thực hiện ăn cơm chay đến hết lễ.
Lễ hội Đền Mẫu Thác Bà
Đến hẹn lại lên, cứ đến ngày 9 tháng Giêng âm lịch hàng năm, đông đảo bà con cùng du khách thập phương khắp nơi đổ về lại nô nức kéo nhau về dự hội Đền Mẫu Thác Bà thuộc thị trấn Thác Bà, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái. Theo dân gian truyền lại, từ thời các vua Hùng, đã có nàng công chúa Minh Đạt đến vùng sông Chảy Thác Bà, bà dạy dân khai hoang đất đai cùng trồng lúa, dệt vải. Bởi vậy sau khi bà mất, được nhân dân ở nơi đây tôn kính, lập đền thờ tại Thác Bà. Và trở thành lễ hội Đền Mẫu Thác Bà như ngày nay.
Lễ hội Đền Mẫu Thác Bà gắn liền với vị công chúa tài sắc thời vua Hùng. Ảnh: Báo Yên Bái
Lễ hội Đền Mẫu Thác Bà gồm hai phần chính, là phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức trong bầu không khí nghiêm trang kính cẩn với nhiều nghi thức truyền thống, mở đầu là phần rước kiệu, cho đến lễ tế mẫu, lễ dâng hương kính mẫu, lễ dâng hoa, dâng quả… Sau phần lễ là phần hội sôi nổi với các trò chơi dân gian vui nhộn như: kéo co, đẩy gậy, chọi gà, ném còn, cờ tướng… Ngày hội giống như một hình thức sinh hoạt độc đáo của người dân của vùng hạ lưu sông Chày và cũng là nơi giao lưu văn hóa đa dạng giữa nhiều dân tộc sinh sống trong vùng như Kinh, Tày, Nùng.
Các trò chơi được tổ chức tại đây không chỉ thể hiện sự khéo léo, tài trí mà còn toát lên tinh thần cộng đồng cao. Ảnh: Báo Yên Bái
Lễ hội Bung Lổ của người Dao Họ
Lễ hội “Bung Lổ” hay còn gọi lễ Cầu mưa là một trong những tập tục truyền thống của cộng đồng người Dao Họ (Dao quần trắng) ở xã Đông An, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Cũng giống như người Mông, người Dao từ trước đến nay đều sinh sống chủ yếu dựa vào ruộng nương với phương thức canh tác truyền thống là chính. Chính vì vậy, lễ Cầu mưa ra đời để cộng đồng nơi đây nguyện cầu vào một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, thóc lợn đầy nhà.
Người Dao họ tổ chức lễ Bung Lổ với mong ước cầu mong một năm làm ăn tốt tươi. Ảnh: Báo Dân tộc & Phát triển
Thông thường, lễ hội Bung Lổ sẽ được tổ chức từ ngày 5 đến 15 tháng 5 âm lịch và thầy múa sẽ là người giữ vai trò chủ đạo trong suốt thời gian diễn ra với nhiều nghi lễ nghiêm cẩn trang trọng đi kèm lễ vật đơn giản cần thiết.
Ảnh: Báo Tuyên Quang
Lễ hội Hoa Ban
Ở miền núi Yên Bái, vùng đất Mường Lò được xem như “xứ sở hoa ban”, là địa bàn cư trú và tập trung sinh sống của phần lớn đồng bào dân tộc Thái ở Yên Bái. Đã thành thông lệ, lễ hội hoa ban được tổ chức vào tháng 2 âm lịch khi trắng trời ban nở phủ kín núi rừng Tây Bắc.
Hãy ghé thăm lễ hội Hoa Ban của đồng bào người Thái ở Mường Lò. Ảnh: Du lịch Nghĩa Lộ
Lễ hội hoa ban là cách làm để thể hiện đời sống văn hóa tâm linh đặc sắc trong tín ngưỡng của người Thái với tâm nguyện thỉnh bái vị thần “Then” tối cao trong hàng ngũ thánh thần, hay “nàng Ban” - biểu tượng cho sự trinh trắng của thiếu nữ Thái và tình yêu đôi lứa thuỷ chung… Lễ hội cũng là nơi để ước mong một năm mùa màng tươi tốt, vạn vật sinh sôi nảy nở, và cho cuộc sống luôn đầm ấm, bình yên. Nếu phần lễ diễn ra vô cùng trang nghiêm thì phần hội là khoảnh khắc tươi vui của dân bản bên những điệu hát giao duyên han nê hay trò chơi múa xòe, ném còn, hái hoa…
Vẻ đẹp hai thiếu nữ e ấp bên đóa hoa ban trắng muốt. Ảnh: Viet Moutain Travel
Rủ nhau về Yên Bái để cảm nhận “đất tình, đất thơ” miền Tây Bắc. Có đến rồi mới thấy nơi này hiền hòa và nguyên sơ quá đỗi, dẫu là cảnh sắc, món ăn hay văn hóa cũng đủ để ai đến rồi cũng phải mến, phải yêu lắm đấy.
