Với hành trình trải nghiệm cùng SmartTravel, độc giả sẽ không chỉ được dẫn lối đến tháp Po Sah Inu cổ kính, mà còn được lắng nghe những âm thanh trầm bổng của nhạc cụ truyền thống, cảm nhận từng nhịp trống Ghi-năng vang vọng giữa núi đồi - nơi quá khứ và hiện tại giao thoa trong một khung cảnh huyền bí đến mê hoặc.

 

1. Giới thiệu đôi nét về Lễ hội Katê 

Lễ hội Katê là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng và linh thiêng bậc nhất của người Chăm theo đạo Bàlamôn, được tổ chức hằng năm tại tỉnh Lâm Đồng - nơi tập trung đông đảo cộng đồng Chăm sinh sống. Lễ hội không chỉ mang đậm màu sắc tâm linh mà còn là dịp hội tụ tinh thần cộng đồng, thể hiện lòng tri ân với tổ tiên và các vị thần linh. 

 

Trong không gian đậm bản sắc, người Chăm khoác lên mình những bộ trang phục rực rỡ, cùng nhau ca hát, nhảy múa và tái hiện những nghi lễ cổ xưa từ thời vương quốc Chăm Pa huy hoàng. Katê là dịp để người dân thể hiện niềm tự hào văn hóa dân tộc, là chiếc cầu nối giữa thế hệ hôm qua và hôm nay. 

 

Đối với du khách, đây là cơ hội hiếm có để hòa mình vào một không gian văn hóa bản địa độc đáo, nơi mỗi nghi thức đều ẩn chứa một thông điệp về niềm tin, lòng biết ơn và khát vọng hòa hợp cùng thiên nhiên. Không chỉ là lễ hội, Katê còn là một di sản sống động góp phần làm giàu thêm bản đồ văn hóa đa dạng của Lâm Đồng nói riêng và Việt Nam nói chung.

2. Thời gian, địa điểm tổ chức Lễ hội Katê

Lễ hội Katê thường diễn ra vào đầu tháng 7 theo lịch Chăm - tức khoảng cuối tháng 9 đến giữa tháng 10 dương lịch, tùy theo từng năm. Đây là thời điểm kết thúc mùa màng, cũng là lúc người dân tạm gác công việc thường nhật để dâng lễ vật, tri ân thần linh và tổ tiên đã ban phúc lộc, đồng thời cầu mong mùa tới mưa thuận gió hòa. 

 

Tại Lâm Đồng, lễ hội Katê được tổ chức trọng thể ở các địa điểm linh thiêng gắn liền với đời sống tín ngưỡng của cộng đồng người Chăm, tiêu biểu như Tháp Po Sah Inu (TP. Phan Thiết) - một trong những cụm tháp Chăm cổ kính nhất còn lại ở miền Trung. 

 

Ngoài ra, các làng Chăm như Hamu Craok hay Hamu Tanran cũng là nơi diễn ra các hoạt động nghi lễ truyền thống và sinh hoạt cộng đồng sôi nổi. Những địa điểm này không chỉ mang giá trị kiến trúc, văn hóa mà còn là nơi lưu giữ ký ức thiêng liêng của một nền văn minh rực rỡ từng tồn tại trên dải đất duyên hải đầy nắng gió này.

3. Điểm đặc sắc tại Lễ hội Katê 

3.1. Xem lễ Nghinh rước trang phục Nữ thần

Lễ Nghinh rước trang phục Nữ thần Pô Sah Inư là một trong những nghi thức mở đầu đầy trang nghiêm và thiêng liêng tại Lễ hội Katê Lâm Đồng. Diễn ra trong không khí linh đình nhưng vẫn giữ nét tôn kính, nghi thức này tái hiện hành trình rước y phục và trang sức linh thiêng của nữ thần Pô Sah Inư - vị thần biểu trưng cho phồn thực và sự sinh sôi nảy nở trong tín ngưỡng Bà La Môn của người Chăm. 

 

Đoàn rước gồm các vị chức sắc tôn giáo và người dân địa phương, nổi bật là những chàng trai, cô gái Chăm trong trang phục truyền thống, nhịp nhàng múa điệu múa dân tộc uyển chuyển theo nhịp trống Paranưng dồn dập và tiếng kèn Saranai réo rắt. Âm thanh ngân vang ấy như gọi dậy cả không gian linh thiêng của tháp cổ Po Sah Inư, hòa quyện với sắc màu sặc sỡ của lễ phục và nụ cười tươi tắn trên gương mặt người dân. 

 

Không đơn thuần là một màn trình diễn, lễ rước trang phục Nữ thần còn là biểu tượng của lòng thành kính, của niềm tin vững bền vào cội nguồn tâm linh - khiến bất kỳ ai chứng kiến cũng đều không khỏi xúc động và say mê.

3.2. Chiêm ngưỡng những nghi lễ ấn tượng

Phần lễ của Lễ hội Katê tại Lâm Đồng là nơi thể hiện đậm nét nhất giá trị tâm linh của người Chăm, được tổ chức tại không gian thiêng liêng của tháp Po Sah Inư. Từng nghi thức diễn ra một cách tuần tự, trang trọng như thể nối dài sợi dây kết nối giữa con người với thần linh. 

 

Nghi lễ mở đầu là Mở cửa tháp chính - một nghi thức mang ý nghĩa đánh thức thần linh, mở cánh cổng giao hòa giữa cõi trần và cõi thiêng. Tiếp đó là nghi thức tắm bệ thờ Linga - Yoni, biểu trưng cho sự thanh lọc và sinh sôi, được thực hiện bằng nguồn nước thiêng từ suối hoặc giếng cổ. 

 

Sau đó, các chức sắc tiến hành mặc trang phục và trang sức cho tượng thần, tái hiện hình ảnh vị thần bước vào mùa lễ hội trong trang nghiêm và trang trọng. Cuối cùng là đại lễ cúng Katê, nơi người dân dâng lên lễ vật, nguyện cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Mỗi nghi thức đều ẩn chứa triết lý sống sâu sắc và thể hiện tinh thần cộng đồng gắn bó, là linh hồn của lễ hội Katê khiến du khách không khỏi trầm trồ thán phục.

3.3. Khám phá phần Hội Katê vui nhộn

Sau những nghi lễ trang nghiêm, phần hội của Lễ hội Katê mở ra một không gian tươi vui và đầy sắc màu dân gian, thu hút đông đảo du khách và người dân địa phương tham gia. Đây là lúc cộng đồng người Chăm thể hiện nét sinh hoạt truyền thống qua những trò chơi, hoạt động văn hóa sôi động và đầy sáng tạo. 

 

Những trò chơi dân gian như kéo co, nhảy sạp, đánh quay… không chỉ mang đến tiếng cười giòn giã mà còn gợi nhớ ký ức làng quê đậm chất bản địa. Nét đặc sắc của phần hội còn đến từ các làng nghề thủ công truyền thống được tái hiện sống động như: nghệ thuật trang trí Thôn-la (lá buông phơi khô), làm bánh gừng - món bánh dân gian đặc trưng, hay dệt thổ cẩm, làm gốm bằng tay. 

 

Tất cả tạo nên một không gian vừa gần gũi, vừa đặc biệt - nơi du khách không chỉ quan sát mà còn được trải nghiệm trực tiếp. Phần hội của Katê như một khúc ca vui tươi hòa quyện với quá khứ, hiện tại và tương lai - mang theo tinh thần lạc quan, đoàn kết và sự tự hào về bản sắc văn hóa Chăm Pa rực rỡ.

4. Ý nghĩa khi tổ chức Lễ hội Katê

Lễ hội Katê không chỉ đơn thuần là một sự kiện văn hóa - tín ngưỡng mang tính truyền thống của đồng bào Chăm, mà còn hàm chứa những giá trị tinh thần sâu sắc, phản ánh mối quan hệ mật thiết giữa con người với thần linh, thiên nhiên và cộng đồng. Việc tổ chức lễ hội là dịp để người Chăm bày tỏ lòng thành kính và biết ơn đối với các vị thần linh, ông bà, tổ tiên - những đấng linh thiêng đã bảo bọc, chở che và mang đến cho họ cuộc sống khỏe mạnh, bình an và hạnh phúc. 

 

Thông qua những nghi thức long trọng và trang nghiêm, cộng đồng Chăm gửi gắm khát vọng lớn lao về một mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa và sự sinh sôi nảy nở trong cuộc sống. 

 

Không chỉ mang giá trị tâm linh, lễ hội Katê còn là chất keo gắn kết cộng đồng, là nơi thể hiện tinh thần tương thân tương ái, tôn vinh những giá trị đạo đức truyền thống và nuôi dưỡng ý thức gìn giữ cội nguồn văn hóa dân tộc. Trong bối cảnh hội nhập, việc duy trì và phát huy lễ hội Katê tại Lâm Đồng càng trở nên quan trọng, như một cách để gìn giữ bản sắc Chăm Pa và tôn vinh sự đa dạng văn hóa của đất nước Việt Nam.

 

Lễ hội Katê không chỉ là lời nguyện cầu mùa màng bội thu, là tiếng gọi tổ tiên về đoàn viên, mà còn là minh chứng sống động cho sức sống bền bỉ và tinh thần tự hào của cộng đồng người Chăm nơi đất Lâm Đồng. Qua lăng kính văn hóa và cảm xúc, hành trình cùng SmartTravel đã đưa bạn đọc đến gần hơn với một phần hồn của miền đất này - nơi mà mỗi vũ điệu, mỗi bộ trang phục truyền thống, mỗi nghi lễ linh thiêng đều kể một câu chuyện riêng đầy xúc động. Và có lẽ, khi rời khỏi lễ hội, điều đọng lại không chỉ là những khung hình đẹp, mà là niềm thôi thúc được quay trở lại - để lại được sống trong sắc màu Katê một lần nữa.