Gỏi cá mai là một trong những món ăn đặc trưng của vùng biển Bình Thuận (Lâm Đồng), được nhiều thực khách yêu thích bởi hương vị thanh mát, dễ ăn và giàu đạm tự nhiên. Không chỉ phổ biến trong các bữa cơm gia đình ven biển, món gỏi này còn xuất hiện thường xuyên trên bàn tiệc, quán ăn, và trở thành lựa chọn quen thuộc của du khách khi muốn khám phá ẩm thực miền Duyên hải Trung Bộ. 

Đặc điểm cá mai Bình Thuận (Lâm Đồng)

Trong số các loài hải sản đặc trưng của vùng biển Bình Thuận (Lâm Đồng), cá mai là một cái tên quen thuộc, góp phần làm nên bản sắc ẩm thực của Phan Thiết. Cá mai có kích thước nhỏ, thân mảnh dài, thường chỉ to bằng hai ngón tay người lớn. Lớp vảy ánh bạc óng ánh và phần thịt trắng trong giúp cá dễ dàng nhận diện giữa vô vàn loài cá biển khác. Điều đặc biệt ở cá mai là phần thịt không có máu, giúp món ăn giữ được độ tươi, vị ngọt tự nhiên mà không hề tanh – yếu tố cực kỳ lý tưởng để chế biến các món sống như gỏi.

Không chỉ là nguyên liệu phổ biến trong các bữa cơm gia đình ven biển, cá mai còn được nhiều đầu bếp và quán ăn tại Phan Thiết lựa chọn để sáng tạo ra những món ăn hấp dẫn phục vụ du khách. Từ nét giao thoa giữa văn hóa ẩm thực Việt – Chăm và nguồn nguyên liệu tươi ngon từ biển cả, món gỏi cá mai đã trở thành một đặc sản được yêu thích, đồng thời là "đại sứ vị giác" giới thiệu tinh hoa ẩm thực Bình Thuận (Lâm Đồng) đến bạn bè bốn phương.

Các bước làm gỏi cá mai Bình Thuận (Lâm Đồng)

Bước 1: Sơ chế cá  

Cá mai dùng để làm gỏi phải thật tươi, tốt nhất là cá vừa mới đánh bắt trong ngày, vẫn còn bơi khỏe khi đem về. Sau khi mua, cá được rửa kỹ với nước sạch, xóc nhẹ tay để loại bỏ hết cát và nhớt. Tiếp đó, người chế biến sẽ cắt bỏ đầu, đuôi, moi sạch ruột rồi rửa lại bằng nước muối loãng hoặc nước khoáng để giữ độ thanh ngọt tự nhiên của thịt cá.

Điểm mấu chốt nằm ở công đoạn rút xương cá, một việc đòi hỏi sự khéo tay và kiên nhẫn. Với cá mai nhỏ, người làm cần tách thân cá bằng đầu ngón tay hoặc dao mảnh, tách nhẹ để giữ nguyên hình sợi, tránh làm nát phần thịt trong suốt. Cá sau khi rút xương sẽ được thái mỏng dọc thân để chuẩn bị cho công đoạn tái chanh tiếp theo.

Bước 2: Tái chanh 

Tái cá là bước giúp thịt cá “chín tới” bằng cách dùng axit từ chanh hoặc giấm. Cá sau khi thái được cho vào tô lớn, vắt vào đó vài quả chanh tươi lấy nước cốt, trộn đều tay. Trong quá trình này, thịt cá sẽ dần chuyển sang màu trắng đục, săn lại nhưng vẫn giữ được độ trong và giòn đặc trưng.

Sau khoảng 5–7 phút, người làm sẽ chắt bỏ nước chanh, để cá ráo. Một chút gừng thái sợi có thể được thêm vào để khử mùi và tăng hương vị ấm nồng, vừa tạo sự hài hòa vừa hỗ trợ tiêu hóa – mẹo nhỏ được người dân địa phương áp dụng từ lâu.

Bước 3: Pha nước sốt trộn 

Nước sốt trộn gỏi cá mai là yếu tố quyết định món ăn có “bắt vị” hay không. Người làm sẽ dùng nước mắm nhĩ nguyên chất pha cùng nước cốt me, đường cát, tỏi băm, ớt băm, chanh và một ít bột ngọt. Hỗn hợp này được đánh đều cho đến khi tan hết, tạo nên vị chua – mặn – ngọt cân bằng, không gắt, không nồng.

Từng vùng có công thức khác nhau, nhưng đặc điểm chung là nước sốt không quá loãng, đủ đậm đà để thấm vào cá mà không làm át đi vị ngọt tự nhiên. Một số nơi còn cho thêm mè rang hoặc đậu phộng giã dập vào nước sốt, tạo mùi thơm bùi và độ sánh nhẹ, rất hài hòa với cá sống.

Bước 4: Trộn gỏi 

Thịt cá mai đã tái được cho vào âu lớn, sau đó thêm hành tây thái mỏng, rau húng, rau răm, ngò gai, vài lát ớt tươi, đậu phộng rang và mè rang. Tất cả được rưới nước sốt đã pha, rồi trộn thật nhẹ tay để cá không bị nát mà vẫn thấm đều hương vị.

Đây là bước thể hiện sự tinh tế của người đầu bếp: vừa trộn để cá ngấm đều nước sốt, vừa giữ cho rau không bị dập, đậu phộng vẫn giòn. Nhiều người còn cho hỗn hợp vào ngăn mát tủ lạnh 5–10 phút để món ăn thêm phần thanh mát, đặc biệt thích hợp trong thời tiết nắng nóng của vùng biển miền Trung.

Bước 6: Trình bày - thưởng thức

Sau khi gỏi đã được trộn thấm đều, món ăn sẽ được trình bày lên đĩa lớn. Người làm sẽ rải đều cá, rắc thêm một lớp đậu phộng rang, mè rang và hành phi lên trên. Bên cạnh đó là các loại rau sống đặc trưng như xà lách, chuối chát thái mỏng, khế chua, dưa leo, rau thơm các loại, tất cả được bày biện gọn gàng, đẹp mắt. Một chén nước chấm đặc sánh được đặt giữa bàn, mời gọi thực khách bắt đầu bữa ăn trong sự háo hức.

Có hai cách ăn phổ biến. Cách thứ nhất là dùng bánh phồng tôm hoặc bánh tráng mè bẻ nhỏ, xúc gỏi cá và chấm nước mắm. Cách thứ hai là cuốn gỏi cá cùng rau sống trong bánh tráng mỏng, rồi chấm vào nước sốt sánh đậm. Mỗi cuốn mang đầy đủ vị ngọt của cá, chua của me, giòn của rau, béo của đậu phộng, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực sống động, hài hòa đến bất ngờ.

Top quán gỏi cá mai nổi tiếng Bình Thuận (Lâm Đồng)

Nếu bạn muốn nếm trọn hương vị tươi ngon, giòn ngọt và đậm đà của món gỏi cá mai, thì những quán ăn dưới đây chính là lựa chọn lý tưởng mà du khách sành ăn thường truyền tai nhau:

Quán Cây Bàng: Nổi tiếng là một trong những địa chỉ phục vụ hải sản lâu đời tại Mũi Né, quán Cây Bàng được biết đến nhiều nhất nhờ món gỏi cá mai tươi sống. Cá mai tại đây được chọn lựa kỹ, thịt chắc và giòn, kết hợp cùng rau sống tươi mát và nước sốt chua ngọt pha theo công thức riêng. Mỗi đĩa gỏi được chuẩn bị chỉnh chu, trình bày bắt mắt, tạo cảm giác ngon miệng ngay từ ánh nhìn đầu tiên. Hương vị đậm đà, đúng chất biển và đặc biệt rất “vào gu” của những ai yêu món gỏi thanh mát, ít dầu mỡ.

Quán Tuấn Thảo 180: Sở hữu không gian mát mẻ gần biển, quán Tuấn Thảo 180 là địa điểm lý tưởng để thưởng thức gỏi cá mai trong khung cảnh gió biển lồng lộng. Món gỏi ở đây có sự hài hòa rõ rệt giữa vị ngọt nhẹ của cá tươi, độ cay nồng từ ớt tươi, cái béo bùi của đậu phộng rang và mùi thơm của rau răm, húng quế. Gỏi được phục vụ kèm bánh tráng nướng, nước chấm sền sệt pha từ mắm nhĩ, me chua và đậu phộng giã nhuyễn, tạo nên một tổng thể vừa tròn vị, vừa dễ thưởng thức cho cả người mới lần đầu ăn gỏi cá sống.

Quán Nhậu Tư Minh: Nếu bạn đang tìm một nơi để vừa nhâm nhi đặc sản biển, vừa trò chuyện rôm rả cùng bạn bè thì quán Nhậu Tư Minh là lựa chọn không thể bỏ qua. Không gian đậm chất quán nhậu miền biển, đồ ăn chế biến nhanh nhưng chất lượng ổn định, trong đó nổi bật là món gỏi cá mai. Cá tươi được làm kỹ lưỡng, thái mỏng, bóp chanh vừa đủ để tái nhẹ, sau đó trộn với rau thơm, hành tây và nước sốt chua cay ngọt dịu. 

Quán Thông Địa 2: Là quán bình dân được người dân Phan Thiết truyền tai nhau, Thông Địa 2 ghi điểm bởi món gỏi cá mai có hương vị mộc mạc nhưng đầy chiều sâu. Cá được làm vừa miệng, không quá chua, không quá ngọt, phần nước trộn có độ sánh vừa phải và không bị lấn át mùi thơm của cá tươi. Ngoài cá, các loại rau ăn kèm như chuối chát, khế, rau thơm cũng được chọn lựa kỹ, rửa sạch và bày trí đẹp mắt. Không gian quán đơn giản, giá cả hợp lý, phù hợp cho những ai muốn tìm nơi ăn đặc sản nhưng vẫn giữ phong cách địa phương, không quá du lịch hóa.

Quán Bờ Kè Hồng Hào: Là điểm đến quen thuộc của nhiều tín đồ hải sản, quán Bờ Kè Hồng Hào nổi bật với không gian rộng, gió biển mát và phong cách phục vụ thân thiện. Món gỏi cá mai tại đây không chỉ ngon mà còn rất chỉn chu từ hình thức đến hương vị. Cá được chọn từ nguồn tươi mới mỗi ngày, phần thịt trong và giòn, kết hợp cùng nước mắm me sánh mịn, rau sống phong phú và bánh tráng nướng thơm giòn. 

Quán Hải Sản Bi Bo: Là quán quen thuộc với dân du lịch, Bi Bo không chỉ ghi điểm nhờ không gian thoáng mát, sạch sẽ mà còn ở chất lượng món ăn ổn định, giá cả phải chăng. Gỏi cá mai ở đây có vị thanh ngọt rõ rệt, cá mai được chọn khéo, phần nước sốt gỏi chua ngọt hài hòa, thêm chút béo bùi của đậu phộng rang khiến món ăn càng thêm trọn vị. Quán phù hợp với các nhóm đông người hoặc khách du lịch cần địa điểm ăn hải sản phong phú nhưng vẫn muốn trải nghiệm đặc sản địa phương một cách trọn vẹn.

Gỏi cá mai không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn là một trải nghiệm văn hóa đậm chất Phan Thiết, nơi con người và biển cả hòa quyện trong từng hương vị. Giữa những ngày rong ruổi miền biển, một đĩa gỏi cá mai có thể chính là khoảnh khắc khiến bạn dừng lại, cảm nhận, và ghi nhớ Bình Thuận (Lâm Đồng) bằng cả vị giác và trái tim.