Trong số đó, Nhút Thanh Chương đã trở thành một đặc sản độc đáo, mang đậm dấu ấn của đất và người nơi đây. Được làm từ những trái mít xanh mộc mạc, qua bàn tay khéo léo của người dân xứ Nghệ, nhút trở thành một món ăn không chỉ gắn bó với đời sống thường nhật mà còn chứa đựng cả tinh thần và tình cảm của quê hương. Hãy cùng SmartTravel khám phá hành trình từ những nguyên liệu bình dị đến một đặc sản làm say lòng thực khách gần xa.

 

1. Đôi nét về món đặc sản Nhút Thanh Chương

Nhút Thanh Chương từ lâu đã trở thành một món ăn đặc trưng của vùng đất Nghệ An, gắn liền với đời sống người dân nơi đây. Được làm từ những trái mít xanh hoặc xơ mít, nhút mang đậm phong vị dân dã, gần gũi. 

 

Nguyên liệu chính để làm nhút vô cùng đơn giản: mít non thái nhỏ, muối trắng tinh khiết và đôi khi được thêm một chút gia vị đặc trưng để tăng hương vị. Người dân xứ Nghệ thường thái mít mỏng, trộn đều với muối, sau đó cho vào chum hoặc vại, nén chặt và ủ kỹ trong một thời gian để lên men tự nhiên, tạo ra hương vị chua nhẹ, thơm đặc trưng.

 

Nhút Thanh Chương không chỉ đa dạng trong cách chế biến mà còn rất linh hoạt trong việc kết hợp với các món ăn. Nhút có thể chấm cùng nước mắm pha tỏi ớt để giữ nguyên vị nguyên bản, làm nộm cùng rau thơm, lạc rang để tạo sự thanh mát, hoặc xào với thịt, tỏi để có một món ăn đậm đà, đưa cơm. Mỗi cách chế biến đều mang lại một trải nghiệm hương vị mới mẻ nhưng vẫn giữ được cái chất chân chất, mộc mạc của món ăn xứ Nghệ.

2. Nguồn gốc món ăn Nhút Thanh Chương

Nhút Thanh Chương không chỉ là một món ăn, mà còn là câu chuyện về sự sáng tạo và nghị lực của người dân vùng đất Thanh Chương, Nghệ An. Xưa kia, Thanh Chương là vùng quê nghèo khó, nơi đất cằn sỏi đá và cuộc sống của người dân gắn liền với những bữa cơm đạm bạc. 

 

Trong hoàn cảnh thiếu thốn, người dân đã tìm cách tận dụng mọi thứ có sẵn trong tự nhiên để làm thức ăn. Những cây mít xanh trong vườn trở thành cứu cánh, khi họ luộc mít ăn kèm với nước chấm chéo, một loại nước mắm pha chế đơn giản nhưng đậm đà. Tuy nhiên, mít chỉ có theo mùa, thường rộ vào mùa hè, khiến người dân phải nghĩ cách để bảo quản và sử dụng lâu dài. 

 

Từ đó, họ đã sáng tạo ra cách muối mít – một phương pháp vừa đơn giản vừa hiệu quả để có thể ăn quanh năm. Qua thời gian, món nhút không chỉ trở thành một phần trong bữa ăn thường ngày mà còn trở thành một nét đặc sắc của ẩm thực địa phương. Nhút Thanh Chương ra đời từ sự chắt chiu của người dân, mang trong mình cả sự khéo léo và tinh thần vượt khó của vùng đất này.

3. Cách làm món ngon Nhút Thanh Chương

3.1. Chuẩn bị nguyên liệu làm nhút

Để làm được món nhút Thanh Chương chuẩn vị, việc chuẩn bị nguyên liệu là bước đầu tiên và rất quan trọng. Nguyên liệu chính không thể thiếu là mít non – loại mít vừa đủ già để có độ dai nhưng chưa chín, hạt còn mềm. Ngoài mít, cần chuẩn bị muối trắng tinh khiết để giữ nguyên vị mặn tự nhiên và đảm bảo cho quá trình lên men. 

 

Sả, tỏi và ớt là những gia vị đi kèm, giúp món nhút thêm phần thơm ngon, đậm đà và dậy vị. Nước sôi để nguội là nguyên liệu không thể thiếu để ngâm mít và rửa sạch nhựa, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 

 

Ngoài ra, một số dụng cụ quan trọng như dao sắc, thớt, chậu lớn để ngâm mít và vại (hoặc hũ) để muối mít cũng cần được chuẩn bị đầy đủ. Việc chọn nguyên liệu tươi, sạch, không lẫn tạp chất sẽ quyết định lớn đến hương vị thành phẩm của món nhút sau này.

3.2. Sơ chế các nguyên liệu

Sơ chế nguyên liệu là bước tiếp theo để đảm bảo mít sạch nhựa và giữ được độ giòn tự nhiên. Trước tiên, gọt sạch lớp vỏ gai của mít, loại bỏ phần hạt và rửa kỹ nhiều lần dưới nước để loại bỏ hoàn toàn nhựa mít. 

 

Sau đó, đặt mít trên một mặt phẳng và dùng dao sắc thái thành những sợi nhỏ, dài đều. Để mít không bị thâm và đảm bảo giữ được màu sắc trắng đẹp, tất cả sợi mít đã thái cần được ngâm ngay vào nước vo gạo trong khoảng 15 - 20 phút. Trong lúc đó, băm nhuyễn tỏi và sả để tạo hương thơm, còn ớt thì giữ nguyên để tạo màu sắc và độ cay vừa phải. 

 

Sau khi ngâm xong, vớt mít ra và rửa sạch thêm một lần nữa dưới nước lạnh, để ráo hoàn toàn trước khi mang đi muối. Việc sơ chế kỹ càng giúp mít loại bỏ mùi nhựa, giữ được độ tươi ngon và đảm bảo chất lượng của món nhút.

3.3. Cách muối Nhút Thanh Chương chuẩn ngon

Muối nhút là công đoạn quyết định hương vị đặc trưng của món ăn này. Đầu tiên, chuẩn bị một vại hoặc hũ sạch để đảm bảo nhút không bị nhiễm khuẩn trong quá trình lên men. Xếp một lớp mít đã ráo nước vào đáy vại, sau đó rắc một lượng muối vừa phải lên trên. Tiếp tục lặp lại cho đến khi hết mít, đảm bảo muối và mít được phân bố đều. 

 

Xen kẽ các lớp mít là tỏi, sả băm nhuyễn và ớt để tăng hương vị và độ hấp dẫn. Khi đã xếp xong, đổ nước sôi để nguội vào vại sao cho ngập toàn bộ mít, giúp đảm bảo quá trình muối diễn ra đồng đều. Dùng một vật nặng như đĩa hoặc túi nước sạch đè lên trên để nén chặt mít, tránh tình trạng mít nổi lên mặt nước, dễ dẫn đến hỏng. 

 

Sau khoảng 5-7 ngày, nhút sẽ lên men vừa đủ và có thể dùng được. Lúc này, nhút có vị chua nhẹ, thơm mùi tỏi sả và cay nhẹ của ớt, sẵn sàng để chế biến thành nhiều món ăn ngon.

4. Những món ngon từ Nhút Thanh Chương

4.1. Nộm nhút mít Thanh Chương

Nộm nhút mít Thanh Chương là món ăn dân dã nhưng rất hấp dẫn, thường được dùng trong những bữa cơm gia đình hoặc làm món khai vị trong các bữa tiệc. Để làm món này, nhút sau khi muối đủ chua được vắt ráo nước, kết hợp với các nguyên liệu như rau thơm (rau húng, rau răm), lạc rang giã dập và một chút tỏi, ớt băm nhuyễn. 

 

Đặc biệt, nước trộn nộm là yếu tố làm nên hương vị hoàn hảo, thường được pha từ nước mắm ngon, chanh, đường và ớt để tạo vị chua cay mặn ngọt hài hòa. Tất cả nguyên liệu được trộn đều, tạo nên một món ăn vừa giòn giòn, chua thanh của nhút, thơm béo của lạc, hòa quyện với mùi thơm đặc trưng của các loại rau. 

 

Nộm nhút không chỉ là món ăn đưa cơm mà còn là lựa chọn tuyệt vời cho những ai muốn thưởng thức hương vị đặc trưng của ẩm thực xứ Nghệ. Với sự kết hợp giữa nguyên liệu dân dã và cách chế biến đơn giản, nộm nhút Thanh Chương thực sự là món ăn khó quên với bất cứ ai từng thử.

4.2. Canh chua mít nhút Thanh Chương

Canh chua mít nhút Thanh Chương là món ăn mang đậm hương vị quê hương, được nhiều người ưa chuộng bởi sự thanh mát và đậm đà. Để nấu món này, nhút mít được rửa qua nước sạch để bớt độ mặn, sau đó vắt ráo. Nguyên liệu đi kèm thường là cá đồng, thịt lợn băm hoặc tôm khô để tăng độ ngọt tự nhiên cho nước dùng. 

 

Đầu tiên, cá hoặc tôm được xào sơ với hành tím, sau đó cho nước vào đun sôi. Khi nước đã sôi, thêm nhút mít vào nồi, nêm nếm gia vị với mắm, muối và một chút đường để cân bằng hương vị. Cuối cùng, cho thêm cà chua thái múi, dọc mùng hoặc rau thơm như lá lốt, mùi tàu để tăng sự hấp dẫn cho món canh. 

 

Canh chua nhút mít có vị chua thanh từ nhút, vị ngọt từ cá hoặc tôm, cùng hương thơm dịu nhẹ của các loại rau. Đây là món ăn không chỉ giải nhiệt mà còn mang lại cảm giác thân thuộc, gợi nhớ về những bữa cơm mộc mạc ở quê nhà.

4.3. Nhút Thanh Chương xào

Nhút Thanh Chương xào là món ăn đơn giản nhưng rất ngon miệng, thường được dùng để đổi vị trong bữa cơm hàng ngày. Để làm món này, nhút được rửa sạch để bớt mặn và vắt ráo nước. Thịt ba chỉ hoặc tôm tươi thường được chọn làm nguyên liệu đi kèm để tăng độ béo ngậy và dinh dưỡng. 

 

Trước tiên, phi thơm hành tỏi băm, sau đó cho thịt ba chỉ hoặc tôm vào xào đến khi săn lại. Tiếp theo, cho nhút vào chảo, đảo đều tay để nhút thấm gia vị. Nêm thêm nước mắm, một chút đường và hạt nêm để món ăn cân bằng giữa vị mặn, ngọt và chua nhẹ. Xào đến khi nhút chuyển màu vàng nhẹ, dậy mùi thơm thì tắt bếp. 

 

Rắc thêm chút tiêu xay và hành lá thái nhỏ để tăng hương vị. Nhút Thanh Chương xào là sự kết hợp hoàn hảo giữa vị chua nhẹ của nhút, vị đậm đà của thịt hoặc tôm, khiến bữa cơm gia đình thêm phần hấp dẫn và lạ miệng. Đây là món ăn dễ làm nhưng lại mang đến hương vị khó quên của đặc sản xứ Nghệ.

 

Nhút Thanh Chương không chỉ đơn thuần là một món ăn, mà còn là biểu tượng của sự sáng tạo, cần cù và tình yêu quê hương của người dân xứ Nghệ. Mỗi miếng nhút không chỉ chứa đựng hương vị đặc trưng mà còn là câu chuyện về một vùng đất tràn đầy tình cảm và bản sắc. Với sự độc đáo và giá trị văn hóa ẩm thực mà món ăn này mang lại, SmartTravel hy vọng rằng Nhút Thanh Chương sẽ tiếp tục vươn xa, trở thành niềm tự hào của xứ Nghệ trên bản đồ ẩm thực Việt Nam và thế giới.